Yasalar – HYH

Türk Hukukunda Hayvan Hakları

Teoman Güneş — Sun, 08 Jan 2023 17:37:58 +0000

Türk Hukukunda Hayvan Hakları

Giriş

Doğanın ekolojik dengesi içerisinde çok önemli bir yere sahip olan hayvanlar aynı zamanda varoluşundan itibaren insanoğlunun hayatının her alanında da önemli bir yer kaplamıştır. Başlangıçta yeme, giyinme ve alet yapımı gibi amaçlarla avlanılmış, daha sonra yük taşıma ve binek hayvanı olarak kullanılma amacıyla evcilleştirilmişlerdir. Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş, insanların hayvanlarla olan bağında bir değişimi de beraberinde getirmiştir. [1] İnsanların hayvanlarla olan ilişkisinde meydana gelen bu değişim, toplumlar arasında hayvanların hukukî statüsü konusunda farklı görüşlerin ortaya çıkmasına yol açmış, bu görüşler neticesinde insanlar dışındaki canlıların da hakları olabileceği fikri ortaya çıkmaya başlamıştır. [2]

Günümüzde birçok insan, hayvanların çeşitli amaçlarla kullanılabileceğini düşünmekle beraber, onlara karşı daha duyarlı olunmasının zorunlu olduğu fikrinde birleşmiştir. Bunun sonucunda da pek çok devlet, hayvanlara karşı eziyeti önlemek amacıyla ulusal ve uluslararası pek çok düzenleme kabul etmiştir. Modern dünya üzerinde hayvanların korunmasına ilişkin hukuksal düzenlemeler, 19. yüzyıla dek uzanmakla birlikte, Türkiye’de hayvanların korunmasına ilişkin yasal düzenleme, ancak 21. yüzyıl başında gerçekleştirilmiştir. [3]

Türk Hukukunda Hayvan Hakları

Cumhuriyet’in ilk yılları itibariyle hayvanlarla ilgili yasal düzenlemeler yapılmaya başlanmış olsa da yapılan ilk yasal düzenlemeler hayvancılığın geliştirilmesi ve salgın hastalıklarla mücadele gibi hayvanların haklarının korunmasından çok toplumsal refahın sağlanması amacı ile yapılmıştır. 1978 yılında Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ilanı sonrasında 1980’li yıllarda Türkiye’de ilk kez hayvan haklarının korunmasına ilişkin kanun yapılması üzerine çalışmalara başlanmıştır. 1980’li yıllarda başlanan bu çalışmalar ancak 2004 yılında, Türkiye 2003 yılında “Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi”ne taraf olduktan sonra sonuç verebilmiş ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu yürürlüğe girmiştir.

Hayvanları Koruma Kanunu

2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’nda hayvanlara karşı yapılan davranışlar suç olarak değil ‘kabahat’ olarak nitelendirilmiş ve idari para cezası yaptırımına bağlanmıştır. Ancak idari para cezası yaptırımı son zamanlarda ülkede yaşanan olaylardan da açıkça anlaşılacağı üzere, yeterli caydırıcılığa sahip olamamıştır. Bu durum kanunda eksiklikler olduğu ve yaptırımların yetersiz kaldığı gerçeğini göz önüne sermektedir.

Hayvanları Koruma Kanunu’nun birinci maddesinde yasanın amacı; “Bu Kanunun amacı; hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamaktır.” şeklinde belirlenmiştir. Kanunun hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi ise Bakanlığa aittir.

Türk Ceza Kanunu

Türk Ceza Kanunu’nda hayvanlarla ilgili olarak yapılan sınırlı sayıdaki düzenlemelerde ise hayvanlar nesneleştirilmiş ve hakları olan bir canlıdan çok bir insana ait bir eşya gibi değerlendirilmiştir. Yapılan düzenlenmelerde hayvanların hakları değil hayvan sahibi olan insanların hakları merkeze alınmıştır. Herhangi bir şekilde hayvana zarar verilmesi durumunda, ancak hayvan sahibinin meydana gelen zarar ve ziyandan dolayı savcılığa suç duyurusunda bulunması sonucu dava açılabilmektedir. Savcılığın kendiliğinden soruşturma açma ya da şikâyete karşın davaya devam etme yetkisi yoktur. Hayvan sahibi şikayetinden vazgeçtiği zaman ceza yargılaması olduğu yerde durur.

Türk hukuk sisteminde insan dışındaki her şeye “mal” ya da “eşya” olarak bakılmaktadır. [4] Hayvanların eşya olarak kabul edilmesinin sonucu olarak kanunda çelişkiler ortaya çıkmıştır. Sahipli hayvanlara zarar verilmesi sonucu yaptırımlar uygulanabiliyorken, sokak ve yaban hayvanlarına karşı işlenen suçlarda suçlular herhangi bir yaptırımla karşılaşmamakta ve yalnızca idari para cezası ile cezalandırılmaktadır.

Uluslararası Hukukta Hayvan Hakları

UNESCO tarafından hayvanların maruz kaldıkları kötü muameleler, haklar kuramı temelinde göz önüne alınarak Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi hazırlanmış ve 15 Ekim 1978’de Paris’te ilan edilmiştir. Bu bildirgeye göre bütün hayvanlar, yaşam önünde eşit doğarlar ve dolayısıyla var olma hakkına sahiptirler. Diğer bir ifadeyle söz konusu Bildirge, bütün türlerin doğal denge içinde yaşama hakkına sahip olduğunu kabul etmiştir. [5]

1978 yılında ilan edilmiş olan ve Türkiye’nin de imzaladığı Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi hayvanların da insanlar gibi birer canlı olduklarını, hissedebildiklerini, bazı duyguları insanlar gibi yaşayabildiklerini, kısmen de olsa bilinçli varlıklar olduklarını ve en önemlisi de hayvanların hakları olduğunu belirten ilk uluslararası belgedir. [6]

Ancak bu bildirge devletler tarafından imzalanan ve onaylanan bir sözleşme olmadığından hukuki bir bağlayıcılığı yoktur. Bu bildirge, 1989 yılında Hayvan Hakları Federasyonu tarafından tekrar düzenlenerek 1990 yılında UNESCO Genel Direktörü’ne sunulmuş ve aynı zamanda halka açıklanmış olup, güncellenen metin toplam 14 maddeden oluşmaktadır.

Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi

Türkiye’de hayvanları korumaya yönelik milletlerarası düzenleme, Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi’dir. Türkiye söz konusu sözleşmeyi, 18 Kasım 1999 tarihinde imzalamış, 28 Kasım 2003 tarihinde ise onaylamıştır. Sözleşme’nin önsözünde, insanoğlunun yaşayan bütün canlılara karşı ahlaki bir sorumluluk taşıdığı, evcil hayvanlara yönelik muamelelerde ortak bir standart oluşturarak sorumluluk geliştirmenin temel hedef olduğu belirtilmektedir. [7] Sözleşme taraf devletlere sokak hayvanlarına ilişkin olarak da birtakım yükümlülükler getirmiştir.

Sonuç

Her ne kadar mevcut düzenlemeler hayvanları korumaya yönelik ana hatları oluşturmuş olsa da yeterli korumayı sağlayamadığı açıktır. Mevcut düzenlemelerde sorunların en başında hayvanların bir eşya olarak değerlendirilmesi gelmektedir. Hayvanların da canlı varlıklar olduğu ve onların ve diğer tüm canlıların hayatlarının da insan hayatı kadar değerli olduğu göz önüne alınmalıdır.

Mevcut düzenlemelerdeki bir diğer sorun ise hayvanlara verilen zararın suç olarak değerlendirilmemesidir. Oysaki ister sahipli olsun ister sahipsiz bir hayvana verilen zararın bir insana verilen zarar gibi suç kavramı kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. İdari para cezası yaptırımı yeterince caydırıcı olmamış ve hayvanların yeterince korunmasını sağlayamamıştır.

Bu nedenle ülkemizde hayvanların korunması adına yeni ve daha etkili bir hukuki düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Yeni hukuki düzenlemede hayvanların bir eşya değil birer canlı olduğu unutulmamalı, sahipli ve sahipsiz hayvan ayrımı ortadan kaldırılmalı ve hayvanlara verilen zararlar suç kapsamında değerlendirilip caydırıcı yaptırımlar uygulanmalıdır.

Av. M. Gül Altunay

Türk Hukukunda Hayvan Hakları yazısı ilk önce HYH üzerinde ortaya çıktı.

Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi

Teoman Güneş — Tue, 06 Dec 2022 18:42:16 +0000

15 Ekim 1978 tarihinde Paris’teki UNESCO Merkezinde törenle ilan edilmiştir. Bu metin, 1989 yılında Hayvan Hakları Birliği tarafından tekrar düzenlenerek 1990 yılında UNESCO Genel Direktörü’ne sunulmuş ve aynı yıl halka açıklanmıştır.

Tamamı 14 Maddeden Oluşan Beyanname Şöyledir;

Bütün hayvanlar eşit doğma ve aynı anda var olma hakkına sahiptir.
Bütün hayvanlar saygı görme, gözetilme ve korunma hakkına sahip olmalarının yanı sıra, insanlar hayvanları yok edemez ve haklarını sömüremez.
Hiçbir hayvana kötü davranış, işkence ve öldürme hareketleri yapılamamak ile birlikte eğer yapılması zorunlu ise en az acı veren veya acı vermeyen yöntemin tercih edilmesi zorunludur.
Yabani hayvanların hepsi ait oldukları alanlarda yaşamakta özgürdürler. Yaşam alanlarından alıkonulamazlar.
İnsanların çevresinde yaşayan tüm hayvanlar özgür bir şekilde yaşama, barınma ve beslenme hakkına sahiptir.
Ev hayvanları doğal yaşam uzunluklarına göre evde bakılma hakkına sahiptir ve terk edilme, insanlık dışı bir davranış olarak görülmektedir.
Çalışan hayvanlar ağır yük kaldırmamalı ve dinlenmelerine izin verilmelidir.
Her türlü deney için hayvanların fiziksel ve psikolojik sağlıklarını bozmak yasa dışıdır.
Hayvan beslenmek adına yetiştiriliyor ise ölümünden önce tüm bakımları, barınması ve beslenmesi eksiksiz olarak sağlanmalı ölümü, acısız şekilde gerçekleştirilmelidir.
Hayvan gösterileri hukuka aykırıdır.
Zorunluluk olmadan herhangi bir hayvanın öldürülmesi suçtur.
Çok sayıda yabani hayvanın bir arada katledilmesi soykırım olarak adlandırılır ve hukuk dışı olarak işlem görür.
Her ne amaçla olursa olsun, hayvanların öldürüldüğü veya şiddete uyguladığı sahneler televizyon ve sinemalarda gösterilmemelidir.
Hayvan hakları da insanlar gibi kanunlar ile korunmalı ve bu korumayı gerçekleştiren kuruluşlar hükümet düzeyinde temsil edilmelidir.

Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi yazısı ilk önce HYH üzerinde ortaya çıktı.

Hayvanların Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik

Teoman Güneş — Tue, 06 Dec 2022 18:40:31 +0000

YÖNETMELİK

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:

KEDİ, KÖPEK VE GELİNCİKLERİN KİMLİKLENDİRİLMESİ

VE KAYIT ALTINA ALINMASINA

DAİR YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; hastalıklarının daha etkin kontrolünü sağlamak amacıyla, sahipli köpek, kedi ve gelinciklerin kimliklendirilerek elektronik ortam da dâhil olmak üzere kayıtlarının düzenli tutulması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; sahipli köpek, kedi ve gelinciklerin bireysel olarak kimliklendirilmesini, kimliklendirmede kullanılacak yöntemi, malzeme tipi ve özelliklerini, kimliklendirilen hayvanlar ile bunların bulundukları işletmelerin veya sahiplerinin kayıt altına alınmasını, kayıt altına alınan hayvanlara düzenlenecek belgeleri, denetim ve kontrol ile idari yaptırımlara ilişkin hususları kapsar.

(2) Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde bulunan hayvanların kimliklendirilmesi, kayıtlarının tutularak TSK’nın kendi veri tabanlarında bilgilerin saklanması, kontrol ve denetim işlemleri bu Yönetmelik çerçevesinde Bakanlıkla iş birliği içerisinde TSK ilgili birimleri tarafından yapılır.

(3) Bu Yönetmelik sahipsiz hayvanlar ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan ev hayvanlarını kapsamaz.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 7 nci ve 11 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanım ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,

b) Ev Hayvanı: Bu Yönetmelikte geçen sahipli köpek, kedi ve izinli ev ve süs hayvanı üretim merkezinde üretilen gelincikleri,

c) Ev hayvanı sahibi: Ev hayvanların mülkiyet hakkını üzerinde bulunduran 16 ve üzeri yaşta gerçek veya tüzel kişiyi,

ç) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,

d) Hayvan barınağı: Hayvanların sahiplendirilinceye veya alındığı ortama geri bırakılıncaya kadar rehabilite edildiği ve bu süre içerisinde geçici olarak barındırıldığı tesisi,

e) İl/ilçe müdürlüğü: İl/ilçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık müdürlüklerini,

f) İşletme: Bu Yönetmelik kapsamında bulunan hayvanların, veteriner muayenehane, poliklinik ve hayvan hastaneleri dışındaki, üretildiği, alınıp satıldığı, devamlı veya geçici olarak tutulduğu, yetiştirildiği veya beslendiği herhangi bir tesis, kuruluş veya etrafı çevrili açık alan çiftliği durumunda bulunduğu çevreyi,

g) İş yeri veteriner hekimi: Ev ve süs hayvanları üretim, satış, barınma ve eğitim yerleri ile buralardaki hayvanların her türlü hijyenik ve sağlık sorunları ile koruyucu önlem ve aşılamalardan sorumlu veteriner hekimi,

ğ) Kanun: 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu,

h) Mikroçip: İçinde 15 karakterli kod numarası bulunan ve deri altına özel bir cihazla uygulanan, elektronik tanımlama malzemesini,

ı) Okuyucu: Ev hayvanlarına belli bir uzaklıktan tutularak, uygulandığı hayvana ait mikroçipteki bilgileri görüntüleyen tarayıcıyı,

i) Pasaport: Ev hayvanı için düzenlenmiş içerisinde hayvana ve sahibine ait bilgileri içeren bu Yönetmelik kapsamında düzenlenen belgeyi,

j) Resmî veteriner hekim: Bu Yönetmelik kapsamında verilen görevleri Bakanlık adına yapan Bakanlık personeli veteriner hekimi,

k) Sahipli hayvan: Ev, işyeri, arazi ve benzeri sınırlar içinde gerçek ya da tüzel kişilik tarafından korunulan hayvanları,

l) Sahipsiz hayvan: Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında bulunmayan evcil hayvanları,

m) Serbest veteriner hekim: 9/3/1954 tarihli ve 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanuna göre mesleğini serbest olarak icra etme yetkisine sahip veteriner hekimi,

n) TSK: Türk Silahlı Kuvvetlerini,

o) Yetkili veteriner hekim: Resmî veya serbest veteriner hekimi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Yetki, Sorumluluk ve Yükümlülükler

Yetki ve sorumluluk

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik çerçevesindeki ev hayvanlarının kimliklendirilmesi, kayıt altına alınması, mikroçip basımı ve dağıtımı ile ilgili tüm işlemlerin yürütülmesinde Bakanlık yetkilidir. Bakanlık, gerektiğinde bu yetkinin bir kısmını veya tamamını kontrol ve denetimi altında olmak şartıyla yeterli altyapıya sahip, ev hayvanları konusunda faaliyet gösteren kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişilere devredebilir.

(2) Genel Müdürlük; hayvan hareketleri ve sağlığına yönelik bilgisayar destekli ve Bakanlık hayvan kayıt sistemi ile ilişkilendirilecek veri tabanının oluşturulması, il/ilçe müdürlükleri arasında bilgi akışının sağlanması, il/ilçe müdürlükleri ile yetki verilmesi halinde yetki verilen kurum veya kuruluşların çalışmalarının kontrolü, denetimi ve eğitimi ile merkezi veri tabanının geliştirilmesi, işletilmesi ve işlemlerin uygulanması ile yetkili, görevli ve sorumludur.

(3) İl/ilçe müdürlüğü; kendi yetki, görev ve sorumluluk sahasında bulunan ev hayvanlarının kimliklendirilmesinde kullanılacak cihazların, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygunluğunu onaylamak, ev hayvanlarını bireysel olarak kimliklendirmede kullanılacak numaraların işletmelere tahsisini sağlamak, işletmelerdeki ev hayvanlarının kontrol ve denetimlerini yapmak, kontrollere ilişkin raporlar hazırlamak, yetki verilmesi halinde yetki verilen kurum veya kuruluşların çalışmalarının kontrolü, denetimi ve eğitimini sağlamak, bu Yönetmelik hükümlerinin ihlal edilmesi halinde gerekli yaptırımları uygulamak ve bu Yönetmeliğin ilgili diğer hükümlerini uygulama konularında yetkili, görevli ve sorumludur.

(4) Ev hayvanı sahibi; ev hayvanlarının kimliklendirilmesini sağlamak, doğum, ölüm, kayıp, sahip değişikliği ile ilgili bilgileri il/ilçe müdürlüğüne süresi içerisinde bildirmekle sorumlu ve yükümlüdür. Ev hayvanı sahibi bu Yönetmelikte yer alan yükümlülüklerini yerine getirmemesinden, eksik ya da hatalı vermiş olduğu beyanları nedeniyle oluşacak tüm olumsuzluk ve hatalardan sorumludur. Ev hayvanı sahipleri ev hayvanlarının her türlü bakım ve beslenmesinden sorumlu olup, ev hayvanlarını terk edemezler. Ev hayvanı sahipleri 16 yaşından gün almış fakat 18 yaşını doldurmamış ise bu Yönetmelik çerçevesinde belirlenen sorumluluklar veli ve/veya vasisine aittir.

Sağlık şartları

MADDE 6 – (1) Ev hayvanlarının sağlık şartları ile ilgili olarak aşağıdaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunludur:

a) Hayvanlara yapılmış olan kuduz aşıları pasaporta işlenir.

b) Ekinokokkus multiokularis etkeninin tedavisi yapılması durumunda bu bilgiler pasaporta işlenir.

c) Kuduz antikor titrasyon testleri Bakanlıktan çalışma izni bulunan, Uluslararası Proficiency Test programlarını takip eden ve testlerde başarılı olan laboratuvarlarda yapılır.

ç) Kuduz aşılarının etkinliğini izlemek için serolojik testlerin doğrulaması Avrupa Birliği Kuduz Referans Laboratuvarında yapılır.

d) Kuduz aşıları minumum 12 haftalıktan itibaren yapılır.

e) Kuduz antikor titrasyon testini gerçekleştirmek için gerekli olan kan örneği yetkili veteriner hekim tarafından alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kimliklendirme ve Kayıt Altına Alma

Sistemin unsurları

MADDE 7 – (1) Ev hayvanlarının kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin bilgi sistemi aşağıdaki unsurlardan oluşur:

a) Ev hayvanlarının kimliklenmesi için mikroçip ve okuyucudan oluşan kimlikleme araçları,

b) Pasaport belgeleri,

c) Bilgisayar destekli veri tabanı,

ç) Ev hayvanlarına takılan mikroçiplerin seri numaralarının ve ev hayvanı sahipleri ile adreslerinin kaydedildiği kayıt defteri.

Bilgi erişimi

MADDE 8 – (1) Genel Müdürlük bu Yönetmelik çerçevesindeki tüm bilgilere; il/ilçe müdürlüğü de kendi görev, yetki ve sorumluluk sahasındaki bilgilere erişebilir. Bakanlık, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde bilgi gizliliğinin ve korunmasının sağlanması şartıyla, ilgili kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilere, gerekli önlemleri alarak paydaşların uygun şartları haiz olmaları halinde bu bilgilere erişimleri için izin verebilir. Bu bilgiler arasında kişisel verilerin bulunması halinde, bu nitelikteki veriler gerekli teknik ve idari tedbirler alınarak 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun şekilde ilgili üçüncü kişilerle paylaşılabilir.

Ev hayvanlarının kimliklendirilmesi

MADDE 9 – (1) Kimliklendirme ISO 11784 standartı ve HDX ya da FDX-B teknolojisine uygun mikroçip ile yapılır.

(2) Mikroçip uygulaması veteriner hekimler tarafından veya veteriner hekim gözetiminde veteriner sağlık teknisyeni/veteriner sağlık teknikeri tarafından yapılır.

(3) Yeni doğan ev hayvanının sahibi Ek-1’de yer alan Beyanname ile doğum tarihinden itibaren en geç üç ay içinde il/ilçe müdürlüğüne başvuru yapmakla yükümlüdür.

(4) Mikroçip takılarak pasaport düzenlenen ev hayvanları on beş gün içinde veri tabanına kaydedilir.

(5) Veri tabanına kaydedilmiş ev hayvanlarına ait aşı uygulaması, sahip değişikliği gibi pasaporttaki ve veri tabanındaki bilgilerin değişmesi halinde değişikliğin bildirilmesini takiben en geç on beş gün içinde yeni bilgilerin kayıt edilmesi zorunludur.

(6) Mikroçip, iki skapula arasına veya sol tarafta boynun kulağa yakın kısmına deri altına uygulanır.

(7) Mikroçip, ISO 11785 sayılı standarda uygun okuyucular tarafından okunmalıdır.

(8) Kontrolleri esnasında mikroçipi okunamayan ya da düştüğüne kanaat getirilen ev hayvanları için sahibinin ibraz ettiği belge veya bilgiler ile veri tabanındaki bilgiler doğrultusunda yeniden mikroçip uygulaması yapılır.

(9) Daha önce ISO 11784 sayılı standarda uygun olarak kimliklendirilen ev hayvanlarının çip bilgilerinin ISO 11785 sayılı standarda uygun okuyucular tarafından okunması durumunda bu hayvanlara yeniden çip takılmaz.

Mikroçiplerin gerçek ve tüzel kişiliklere tahsisi ve uygulanması

MADDE 10 – (1) Gerektiğinde üzerinde bireysel tanımlama numaraları bulunan mikroçipler, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde ilgili il/ilçe müdürlüğü tarafından kendi görev, yetki ve sorumluluk sahasındaki gerçek ve tüzel kişiliklere tahsis edilebilir.

(2) Gerektiğinde üzerinde bireysel tanımlama numaraları bulunan mikroçipler, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde ilgili il/ilçe müdürlüğü, serbest veteriner hekim, kurum ya da kuruluşlar tarafından kendi görev, yetki ve sorumluluk sahasındaki ev hayvanlarına uygulanır.

Pasaport ile ilgili işlemler

MADDE 11 – (1) Ev hayvanı sahibi, ev hayvanlarına ait pasaportların kaybolması, çalınması veya imhası halinde en geç altmış gün içinde durumu bağlı bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Ev hayvanı sahibinin talebi üzerine il/ilçe müdürlüğü on beş gün içinde ev hayvanları için yeniden pasaport düzenler.

Kimliklendirilmiş ev hayvanlarının satışı, el değiştirmesi, kayıp ve ölüm hâli

MADDE 12 – (1) Ev hayvanlarının sahip değişikliği işlemi için Ek-3’te yer alan Ev Hayvanı Sahip Değişikliği Belgesi, yurtdışından ithal edilmiş hayvanlar için ise ithalat belgesinin bir örneği ve varsa pasaportu ile altmış gün içerisinde ev hayvanının yeni sahibi, il/ilçe müdürlüklerine başvurur. Resmî veteriner hekim tarafından veri tabanı ve pasaportuna, sahip değişikliği işlenir. İthal edilmiş hayvanlar için yeni pasaport düzenlenir.

(2) Sahipsiz hayvanların hayvan barınakları tarafından gerçek veya tüzel kişiliklere verilmesi halinde 12/5/2006 tarihli ve 26166 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliğinin Ek-4’ünde yer alan Sahipsiz Hayvan Edinme Formu ve varsa hayvanın sağlık karnesi ile sahiplendirme tarihinden itibaren en geç altmış gün içerisinde il/ilçe müdürlüklerine başvurulur. Resmî veteriner hekim tarafından hayvan için yeni pasaport düzenlenir ve veri tabanına kaydedilir. Gerektiğinde, Bakanlık ev hayvanı sahibinden ek bilgi ve belge talep edebilir.

(3) Kayıtlı ev hayvanlarının ölümü ya da kaybolması halinde en geç altmış gün içerisinde ev hayvanı sahibi durumu il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Resmî veteriner hekim tarafından ev hayvanının durumu veri tabanına işlenir.

(4) Terk edilmiş hayvanı bulan kişilerin bu hayvanları sahiplenmek istemeleri halinde Ek-1’de yer alan Beyannameyi doldurarak il/ilçe müdürlüklerine kayıtlarını yaptırırlar. Eğer hayvanın resmî kayıtlarda daha önce sahipli olduğuna dair bilgi ve bulguya rastlanırsa önceki sahibine durum ivedilikle bildirilir ve ev hayvanını gelip teslim alması için otuz gün süre verilir. Bu süre içerisinde ev hayvanı yediemin olarak bulduğunu beyan eden ve kayıt için müracaatta bulunan kişiye teslim edilir. Süre sonunda sahibinin hayvanını teslim almaması halinde yeni sahibi adına kaydı yapılır. Tebligata rağmen hayvanını teslim almaya gelmeyen kişiler hayvanı terk etmiş olarak değerlendirilir.

(5) Barınak yetkilileri, 1 Nisan tarihi başlangıç olmak üzere her üç ayda bir, son üç ay içerisinde sahiplendirilen hayvanlara ait sahiplendirme formlarının birer nüshasını il/ilçe müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.

Denetim ve kontroller

MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki işletmelerin denetim ve kontrolleri Genel Müdürlük veya ilgili il/ilçe müdürlüğü tarafından yılda en az bir kez yapılır.

Masraflar

MADDE 14 – (1) Sahipli ev hayvanlarının kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin masraflar ev hayvanı sahipleri tarafından karşılanır.

(2) Sahipli ev hayvanlarının kimliklendirilmesi araçlarının uygulama ücreti Bakanlıkça belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Veri Tabanı ve Kayıt

Bilgisayar destekli veri tabanı

MADDE 15 – (1) Genel Müdürlük tarafından 16 ncı madde hükümlerine uygun olarak bilgisayar destekli bir veri tabanı kurulur. Bu Yönetmelik gereği kaydedilen tüm bilgiler süresiz olarak söz konusu bilgisayar destekli veri tabanında saklanır. Bilgisayar destekli veri tabanına kaydedilen kişisel veriler ise 6698 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuata uygun olacak şekilde ve süre ile saklanır.

Veri tabanında bulunması gereken bilgiler

MADDE 16 – (1) Bilgisayar destekli veri tabanında asgari aşağıdaki bilgiler bulunur:

a) Mikroçip numarası, yeri, yerleştirildiği tarihi,

b) Pasaport numarası,

c) Ev hayvanı sahibinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adresi, posta kodu, telefon numarası,

ç) Aşılara ait; aşının adı, imalatçı firma, parti no, son kullanma tarihi, aşılama tarihi, geçerlilik tarihi (aşının verdiği bağışıklık süresi),

d) Aşıyı uygulayan; veteriner hekimin adı, soyadı, diploma numarası, T.C. kimlik numarası,

e) Ev hayvanın adı, türü, ırkı, cinsiyeti, doğum tarihi, belirgin işaret ve rengi,

f) Ev hayvanının ana ve baba bilgileri,

g) Kayıp bildirim tarihi,

ğ) Operasyon tarihi,

h) Doğum tarihi,

ı) Yetiştirilme amacı,

i) Varsa hayvana ait kalıtsal kusur,

j) Bakanlık gerektiğinde veri tabanına kaydetmek için ek bilgi toplayabilir ve bu bilgileri veri tabanına kaydeder.

Veri tabanında bilgi erişimi

MADDE 17 – (1) İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde bilgi gizliliğinin korunması şartıyla, Bakanlık tarafından tanınan ve uygun şartları taşıyan tüm ilgili taraf ve paydaşların da veri tabanındaki bilgilere erişimleri için gerekli önlemler alınır. Bu bilgiler arasında kişisel verilerin bulunması halinde, bu nitelikteki veriler gerekli teknik ve idari tedbirler alınarak 6698 sayılı Kanun hükümlerine uygun şekilde ilgili üçüncü kişilerle paylaşılabilir.

Kayıt

MADDE 18 – (1) 8/10/2011 tarihli ve 28078 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ev ve Süs Hayvanlarının Üretim, Satış, Barınma ve Eğitim Yerleri Hakkında Yönetmelik çerçevesinde izin verilen işletmelerdeki ev hayvanları için işletme sahibi veya yetkilisi tarafından işletme kayıt defteri/formu tutulur.

(2) Ev hayvanı sahibi işletme kayıt defteri/formunda güncel kayıtları tutar; işletmeye gelen veya işletmeden ayrılan tüm ev hayvanlarının hareketlerinin tarih, gittiği veya geldiği işletmesinin bilgileri, ev hayvanı sahiplerinin bilgileri ile işletme içindeki tüm ev hayvanının mikroçip numarası, doğum tarihi, cinsiyeti, ırkı, rengi ve ölüm tarihi bilgilerini işletme kayıt formuna kayıt ederek bildirim süresi içinde bağlı bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Ek-4’teki Ev Hayvanları İçin İşletme Kayıt Defteri/Formunda yer alan bilgiler asgari bilgiler olup, Bakanlık gerektiğinde bu maddede belirtilenlere ilave bilgilerin kayıt defterinde yer almasını isteyebilir.

(3) İşletme kayıt defteri/formu, tanımlanan ve tescil edilen her bir işletmeye il/ilçe müdürlüğü tarafından Ek-4’te belirtilen şekilde düzenlenerek ev hayvanı sahibine teslim edilir. İşletmeye ait bilgileri içeren işletme kayıt defteri/formu, elle yazılı formda veya bilgisayar ortamında tutulur, en az beş yıl saklanır ve il/ilçe müdürlüğü tarafından talep edilmesi hâlinde ev hayvanı sahibi tarafından ibraz edilir.

İşletme kayıt defteri/formunun kaybolması, çalınması veya imha edilmesi

MADDE 19 – (1) Ev hayvanlarına ait bilgileri içeren işletme kayıt defteri/formu kaybolmuş, çalınmış veya imha edilmiş ise ev hayvanı sahipleri en geç altmış gün içinde durumu yazılı olarak ilgili il/ilçe müdürlüğüne bildirir. İl/ilçe müdürlüğü veri tabanındaki kayıtları inceler ve uygun bulunması durumunda bu tür işletmeler için yeniden işletme kayıt defteri/formu verir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

İdari yaptırımlar

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında ev hayvanlarını kimliklendirmeyen ve kayıt altına aldırmayan, sahip değişikliklerini, kayıp ve ölüm halini bildirmeyen ev hayvanı sahipleri ile ev hayvanlarının kimliklendirilmesinde kullanılması gereken malzemeleri kullanmayanlara ve kayıtlarında tahrifat yapanlara 5996 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi hükümleri uygulanır.

(2) Ev hayvanlarını kimliklendirmiş fakat kayıt işlemini gerçekleştirmemiş serbest veteriner hekimlere, 5996 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi hükümleri uygulanır.

(3) Ev hayvanlarının bakım ve beslenmesini yapmayan ev hayvanı sahiplerine 5996 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükümleri uygulanır.

(4) Ev hayvanlarını terk eden hayvan sahiplerine 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu gereğince işlem tesis edilmek üzere Orman ve Su İşleri Bakanlığının taşra birimine durum bildirilir.

Avrupa Birliği mevzuatına uyum

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik, köpek, kedi ve gelinciklerin ticari olmayan hareketi için model kimlik dokümanlarını, üçüncü ülke listelerinin oluşturulmasını ve 576/2013 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünde öngörülen belirli koşullara uygunluğu tasdik eden beyannamelerin format, düzen ve dil gerekliliklerini belirleyen (AB) 577/2013 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü kısmen dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Tüm köpek sahiplerinin 1/1/2021 tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde Ek-1’de yer alan Beyannameyi doldurarak il/ilçe müdürlüklerine başvurmaları ve her yaştaki köpeklerinin kimliklendirme-kayıt işlemlerini yaptırmakla yükümlüdür.

(2) Tüm kedi ve gelincik sahiplerinin 1/1/2022 tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde Ek-1’de yer alan Beyannameyi doldurarak il/ilçe müdürlüklerine başvurmaları ve her yaştaki kedi ve gelinciklerinin kimliklendirme-kayıt işlemlerini yaptırmakla yükümlüdür.

Yürürlük

MADDE 22 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

Hayvanların Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik yazısı ilk önce HYH üzerinde ortaya çıktı.

Hayvanları Koruma Kanunu (7332)

Teoman Güneş — Tue, 06 Dec 2022 18:30:36 +0000

Hayvanları Koruma Kanunu

14 Temmuz 2021 Tarihli Resmî Gazete

Sayı: 31541

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığından:

Kanun No. 7332 Kabul Tarihi: 9/7/2021

MADDE 1 – 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) ve (k) bentleri aşağıdaki şekilde, (o) bendinde yer alan “Çevre” ibaresi “Tarım” şeklinde değiştirilmiş, fıkraya aşağıdaki (p) bendi eklenmiş ve (j) bendinde yer alan “ve süs” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

“ı) Ev hayvanı: Gerçek veya tüzel kişiler tarafından özellikle evde, iş yerlerinde ya da arazisinde özel ilgi ve refakat amacıyla muhafaza edilen, bakımı ve sorumluluğu sahiplerince üstlenilen her türlü hayvanı,”

“k) Hayvan bakımevi: Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların rehabilite edileceği bir tesisi,”

“p) Rehabilitasyon: Sahipsiz hayvanların tedavi ve parazit mücadelesinin yapılmasını, aşılanmasını, kısırlaştırılmasını ve dijital kimliklendirme yöntemleriyle işaretlenmesini,”

MADDE 2 – 5199 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi ve (k) bendinin ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve (k) bendine aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“j) Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlar ve eğitim çalışmaları yapar. Ayrıca yerel yönetimler, ilgili karar organının uygun görmesi halinde hayvan hastanesi kurar.”

“Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmakla yükümlüdürler.”

“Dijital kimliklendirme yöntemlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 3 – 5199 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bakımının gerektirdiği yaygın eğitim programına katılarak” ibaresi, üçüncü ve beşinci fıkralarında yer alan “ve süs” ibareleri ile beşinci fıkrasında yer alan “bilhassa ev ve bahçesi içerisinde” ibaresi madde metninden çıkarılmış, dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, altıncı ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.

“Ev hayvanı ve kontrollü hayvanları bulundurma ve sahiplenme şartları, hayvan bakımı ve korunması konularında verilecek eğitim ile ilgili usul ve esaslar ile sahiplenilerek bakılan hayvanların çevreye verecekleri zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirler, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 4 – 5199 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş, ikinci fıkrasında yer alan “Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca” ibaresi “Bakanlıkça” şeklinde, dördüncü fıkrasında yer alan “Ev ve süs hayvanlarının üretimini ve ticaretini yapanlar, annenin ve yavrularının” ibaresi “Ev hayvanlarının üretimini ve ticaretini yapanlar, hayvanların” şeklinde, yedinci fıkrasında yer alan “Bakanlığın görüşü alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca” ibaresi “Bakanlıkça” şeklinde değiştirilmiştir.

“Ev hayvanı satış yerlerinde kedi ve köpek bulundurulamaz, ancak buralarda Bakanlıkça izin verilen ev hayvanı üretim yerlerindeki kedi ve köpeklerin satışı yapılabilir.”

MADDE 5 – 5199 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “acımasız ve zalimce işlem yapmak,” ibaresi ve (c) ve (d) bentlerinde yer alan “ve süs” ibareleri madde metninden çıkarılmış, (e) bendine “vücutlarına” ibaresinden sonra gelmek üzere “tedavi maksatlı olmayan” ibaresi eklenmiş, (j) ve (l) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.

“j) Hayvanlara cinsel saldırıda bulunmak veya tecavüz etmek.”

“l) Bakanlıkça belirlenen tehlike arz eden hayvanları üretmek, sahiplenmek, sahiplendirmek, barındırmak, beslemek, takas etmek, sergilemek, hediye etmek ve bunların ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapmak.”

“m) Hayvanlara işkence yapmak veya acımasız ve zalimce muamelede bulunmak.

n) Ev hayvanını terk etmek.”

MADDE 6 – 5199 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (c) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiş, fıkranın mevcut (ı) bendinde yer alan “takdiri ile” ibaresi “tarafından” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki bent eklenmiş, dördüncü fıkrasında yer alan “il çevre ve orman” ibaresi “doğa koruma ve milli parklar il şube” şeklinde, fıkranın son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“b) Doğa koruma ve milli parklar il şube müdürü,

c) Tarım ve orman il müdürü,”

“d) Çevre ve şehircilik il müdürü,”

“1) İl baro temsilcisi veya ildeki barolardan birer temsilci,”

“Kurul en geç üç ayda bir başkanın çağrısı üzerine toplanır.”

“Gerektiğinde olağanüstü toplantılar yapılabilir.”

MADDE 7 – 5199 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine “geliştirmek” ibaresinden sonra gelmek üzere “, denetlemek” ibaresi ve fıkraya (g) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiş, diğer bent buna göre (ı) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

“h) Kanunda belirtilen faaliyet ve görevleri yerel yönetimler ve tarım ve orman il müdürlükleri ile eşgüdüm sağlayarak yaptırmak,”

MADDE 8 – 5199 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Ev ve süs hayvanlarının” ibaresi “Hayvanların” şeklinde değiştirilmiş, fıkraya “kurum ve kuruluşlara” ibaresinden sonra gelmek üzere “teşvik veya” ibaresi ve “esas ve usuller,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Hazine ve” ibaresi ile maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Birinci fıkra kapsamındaki faaliyetlerde kullanılmak üzere, gerçek ve tüzel kişilerce ayni veya nakdî bağış Bakanlığa ve yerel yönetimlere yapılabilir.”

MADDE 9 – 5199 sayılı Kanunun 20 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu madde hakkında 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun 48 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanmaz.”

MADDE 10 – 5199 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin başlığı “Hayvanat bahçeleri ve doğal yaşam parkları” şeklinde değiştirilmiş, maddenin birinci fıkrasının ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“Gerçek veya tüzel kişiler, hayvanların etolojisine ve habitatına uygun, serbest dolaşımlarına imkan sağlayan doğal yaşam parkları kurabilir.

Hayvanat bahçeleri ile doğal yaşam parklarının kuruluşu ile çalışma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 11 – 5199 sayılı Kanunun 28 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 28 – Bu Kanun hükümlerine aykırı davrananlara aşağıdaki idarî para cezaları verilir:

a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (k) bendinin ikinci cümlesine aykırı davrananlara hayvan başına bin iki yüz Türk lirası idarî para cezası.

b) 5 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında öngörülen hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı ile ilgili yasaklara ve yükümlülüklere uymayan ve alınması gereken önlemleri almayanlara hayvan başına bin Türk lirası; üçüncü fıkrasına aykırı davranan işletme sahiplerine beş bin Türk lirası idarî para cezası.

c) 7 nci maddede yazılan cerrahi amaçlı müdahaleler ile ilgili hükümlere aykırı davrananlara hayvan başına bin Türk lirası idarî para cezası.

d) Fiil suç teşkil etmediği takdirde, 8 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı, bir hayvan neslini yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına otuz beş bin Türk lirası; ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarına uymayanlara hayvan başına dört bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

e) 9 uncu maddede ve çıkarılacak yönetmeliklerinde belirtilen hususlara uymayanlara hayvan başına bin iki yüz Türk lirası; yetkisi olmadığı hâlde hayvan deneyi yapanlara hayvan başına dört bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

f) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesine aykırı davrananlara beş yüz Türk lirası; birinci fıkrasının ikinci cümlesine aykırı davrananlara hayvan başına bin beş yüz Türk lirası; dördüncü fıkrasındaki yükümlülüklere aykırı davrananlara hayvan başına beş yüz Türk lirası; beşinci fıkrası uyarınca çıkarılacak yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlara beş bin Türk lirası; altıncı fıkrasına aykırı davrananlara üç bin Türk lirası; sekizinci fıkrasına aykırı davrananlara hayvan başına bin Türk lirası idarî para cezası.

g) 11 inci maddenin birinci fıkrasındaki eğitim ile ilgili yasaklara aykırı davrananlara beş bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

h) 12 nci maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına iki bin yüz Türk lirası; ikinci fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına beş bin iki yüz elli Türk lirası idarî para cezası.

ı) 13 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmüne aykırı davrananlara hayvan başına iki bin iki yüz Türk lirası; aykırı davranışların işletmelerce gösterilmesi hâlinde hayvan başına beş bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

j) 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (e), (g), (h), (ı) ve (k) bentlerine aykırı davrananlara hayvan başına bin beş yüz Türk lirası; (f) ve (1) bentlerine aykırı davrananlara hayvan başına on bir bin Türk lirası; (d) bendine aykırı davrananlara iki bin Türk lirası; (n) bendine aykırı davrananlara hayvan başına iki bin Türk lirası idarî para cezası.

k) Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun takibi sonucunda 20 nci maddeye aykırı hareket ettiği tespit edilen ulusal radyo ve televizyon kurum ve kuruluşlarına maddenin ihlal edildiği her ay için yirmi bir bin Türk lirası idarî para cezası.

1) 21 inci maddeye aykırı hareket edenlere hayvan başına bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

m) 22 nci maddede belirtilen yükümlülüğe ve çıkarılacak yönetmelikte belirlenen hükümlere aykırı davrananlara hayvan başına iki bin beş yüz Türk lirası idarî para cezası.

Maddede düzenlenen kabahatlerin veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri, hayvan koruma vakfı üyeleri veya hayvanlara bakmak veya onları korumakla görevlendirilen kişiler tarafından işlenmesi durumunda verilecek ceza iki kat artırılarak uygulanır.

Maddede düzenlenen kabahatlere konu olan ve 24 üncü madde uyarınca el konulan kedi ve köpekler ile Bakanlıkça uygun görülen diğer hayvanlar koruma altına alınarak bakımevi bulunan en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülür.”

MADDE 12 – 5199 sayılı Kanuna 28 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.

“Adli cezalar

MADDE 28/A – Nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası; bir hayvan neslini yok eden kişi beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

12 nci madde kapsamındaki hayvan kesimleri ile 13 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususlar dışında bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Hayvanlara cinsel saldırıda bulunan veya tecavüz eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.

14 üncü maddenin birinci fıkrasının (m) bendinde düzenlenen yasağa aykırı davranmak suretiyle bir ev hayvanına veya evcil hayvana işkence eden veya acımasız ve zalimce muamelede bulunan kişi altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

11 inci maddenin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi saklı kalmak üzere, hayvanları dövüştüren kişi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

Maddede düzenlenen suçların birden fazla hayvana karşı aynı anda işlenmesi durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Maddede düzenlenen suçların veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri, hayvan koruma vakfı üyeleri veya hayvanlara bakmak yahut onları korumakla görevlendirilen kişiler tarafından işlenmesi durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Sahibi tarafından işlenen suçlar da dahil olmak üzere bu maddede belirtilen suçların işlenmesi halinde soruşturma yapılması Tarım ve Orman Bakanlığının il veya ilçe müdürlükleri tarafından Cumhuriyet başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulmasına bağlıdır. Bu başvuru muhakeme şartı niteliğindedir. Suçüstü halinde ise soruşturma genel hükümlere göre yapılır. İkinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarda belirtilen suçların başka bir kişi tarafından sahipli hayvana karşı işlenmesi halinde hayvan sahibinin şikayeti üzerine de soruşturma yapılır.

Maddede düzenlenen suçlara konu olan ve 24 üncü madde uyarınca el konulan kedi ve köpekler ile Bakanlıkça uygun görülen diğer hayvanlar koruma altına alınarak bakımevi bulunan en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülür.”

MADDE 13 – 5199 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Belediyelerin sorumluluğu

EK MADDE 1 – Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yirmi beş bini aşan büyükşehir ilçe belediyeleri ile diğer belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kurar.

Birinci fıkrada belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ise sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürür. Rehabilite edilen hayvanlar Bakanlıkça oluşturulan veri tabanına kaydedilir. Rehabilitasyon süreci tamamlanan hayvanların, bakımevine getiren belediye tarafından öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.

Rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, belediyelerce hayvan bakımevlerinde veya geçici ünitelerde kısırlaştırılarak veri tabanına kaydedilir. Geçici ünitelerde yapılan kısırlaştırmalar sonrasında, köpekler alındıkları ortama bırakılmadan önce sağlıklarına kavuşmaları için gerekli tedbirler alınır. Bakanlık da bu kapsamdaki köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunur.”

MADDE 14 – 5199 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“EK MADDE 2 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra hayvanların kullanıldığı kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaktır.

Mevcut işletmeler, herhangi bir nedenle eksilen hayvan sayısını tamamlama ya da artırma, yeni şube açma gibi yollarla kapasite artırımına gidemez, üretim yapamaz, Bakanlığın izni olmadan işletme hakkını devredemez, on yılın sonunda faaliyetine son verir. Bu işletmelerin hayvanların etolojisine uygun olarak faaliyet göstermesini sağlayacak kriterler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bu maddede belirtilen yasaklara aykırı davrananlara hayvan başına yirmi beş bin Türk lirası idarî para cezası verilir.”

MADDE 15 – 5199 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 3 – 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (1) bendi uyarınca, tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ilişkin Bakanlıkça yapılacak düzenleme yürürlüğe konuluncaya kadar; Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio türlerini veya bunların melezlerini üreten, sahiplenen, sahiplendiren, barındıran, besleyen, takas eden, sergileyen, hediye eden ve bunların ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapana hayvan başına on bir bin Türk lirası idarî para cezası verilir. Bu hayvanlara el konulur ve bu hayvanlar belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür.

Birinci fıkra kapsamına giren hayvanları bu madde yürürlüğe girinceye kadar sahiplenmiş olanlardan, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde hayvanlarını kısırlaştıran ve buna dair belgeyle birlikte Bakanlığa başvurarak veri tabanına kayıt ettirenler hakkında, birinci fıkrada veya 28 inci maddenin birinci fıkrasının (j) bendinde öngörülen idari yaptırım hükümleri uygulanmaz. Kısırlaştırma işlemi için maddenin yürürlüğe girmesinden önce gebe kalmış hayvanların doğum yapması, yavruların dört aylık olması beklenir. Bu hayvanların ölümü halinde Bakanlığa bilgi verilir ve kayıttan düşürülür.

Kısırlaştırılan ve kayıt altına alınan bu hayvanlar kayıt belgesiz, ağızlıksız ve tasmasız olarak dolaştırılamaz, halkın yoğun olarak bulunduğu yerler ile çocuk oyun alanları ve parklarına sokulamaz. Ağızlık ve tasma takma zorunluluğu ile halkın yoğun olarak bulunduğu yerlere ve çocuk oyun alanları ve parklarına girme yasağı maddenin yürürlüğe girmesiyle birlikte uygulanmaya başlanır. Bu fıkra hükümlerine aykırı hareket edenlere, on bir bin Türk lirası idarî para cezası verilir. Bu fıkrada belirtilen yasaklara aykırılığın tekrarı halinde, idarî para cezası verilir ve hayvanlara el konulur ve hayvan, konulabileceği bakımevi bulunan en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülür.

Bu madde kapsamında hayvan sahibi olanlar, hayvanlarını en yakın bakımevine bırakabilirler. Bu hayvanların sokağa terki halinde otuz bin Türk lirası idarî para cezası verilir.

Yerel yönetimler tarafından kurulan hayvan bakımevleri, bu madde uyarınca teslim edilen hayvanları kabul etmek zorundadır.

Bu Kanun uyarınca çıkarılacak yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yürürlüğe konulur.”

MADDE 16 – 5199 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 4 – Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yetmiş beş bini aşan belediyeler 31/12/2022, diğer belediyeler ise 31/12/2024 tarihine kadar ek 1 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla yükümlüdür.

Belediyeler bu madde yürürlüğe girdikten sonra üç yıl süreyle birinci fıkra gereğince hayvan bakımevleri kurmak ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayırır. Bu oran büyükşehir belediyelerinde binde üç olarak uygulanır. Bu fıkra uyarınca ayrılan ödenekler başka bir amaç için kullanılamaz.

Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31/12/2022 tarihine kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorundadır.”

MADDE 17 – 5199 sayılı Kanunun;

a) 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Tarım ve Köyişleri” ibaresi “Çevre ve Şehircilik” şeklinde, beşinci fıkrasında yer alan “usul ve esasları,” ibaresi “usul ve esasları ile burada çalışan personelin niteliğine ilişkin hususlar” şeklinde değiştirilmiştir.

b) 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında ve 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “ve süs” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.

c) 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile” ibaresi madde metninden çıkarılmış ve altıncı fıkrasında yer alan “Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca” ibaresi “Bakanlıkça” şeklinde değiştirilmiştir.

26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 151 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 18 – Bu Kanunun;

a) 4 üncü maddesiyle 5199 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen hüküm, yayımı tarihinden bir yıl sonra,

b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.

MADDE 19 – Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.

Hayvanları Koruma Kanunu (7332) yazısı ilk önce HYH üzerinde ortaya çıktı.

Hayvan Hakları Kanunu (5199)

Teoman Güneş — Tue, 06 Dec 2022 18:27:10 +0000