Evcil Hayvan Bakımı
Dünyanın küreselleşmesi nedeniyle evimizin canlı varlığına dahil olan evcil hayvan bakımı en az kendi bakımımız kadar önem taşıyor. Evdeki dostlarımızla nasıl daha iyi ilgilenebiliriz? Onları nasıl daha iyi tanıyıp yaşam alanımıza dahil edebiliriz? Bunları cevaplamadan önce nasıl evcilleştiklerine bakalım.
Hayvan Nasıl Evcilleşti?
Hayvanlar ekosistemin en önemli parçalarından biridir. Bu sistem zincirinden hayvanları çıkardığımızda canlılar aleminin ipini çekmiş oluruz. Bu sebeple bir bütün olduğumuz evrenin sadece bize ait olmadığını unutmamak gerekir. Her parça birbirini bu kadar etkilerken maddi manevi yakınlık konumumuzu bir düşünelim. İnsan da fıtraten hayvanlar aleminin bir parçası olması bizi bütün hayvanlarla olmasa da bazılarıyla iç içe yaşamayı zorunlu kılmıştır. Durmadan değişen, değiştikleri sırada ihtiyaçları da artan biz insanlar bazen besin ihtiyaçlarımızı karşılamak, bazen korunmak, bazen de evimize neşe katması amacıyla hayatın her alanında hayvanlarla beraber olduk. Zaman geçtikçe daha çok hayatımıza dahil ettik. Biz evleştik, evcilleştik, şehirleştik onları da tabi ki bizimle birlikte sürükledik. Bazen doğal yaşam alanından kopararak bazen de daha iyi hayat şartları sağlayarak…
Hayvan Evcilleşince Yabani Hayattan Nasıl Farklılaştı?
Hayvanları doğal yaşam alanından ayırınca hayatlarında bazı olgular farklılaştı. Doğada kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen hayvan insanla yaşamaya başlayınca evcil oldu. Dolayısıyla da evcil hayvan bakımı bir ihtiyaç haline geldi. Çünkü insan ona yeni bir yaşam vaadinde bulunurken bu durumun bir alışveriş olduğunun onun yeni yaşantısına alışırken birçok ihtiyacını insan eliyle karşılamak zorunda kalacağının farkındaydı. Yemeğini, suyunu, barınmasını artık vahşi doğada değil insan eliyle alacaktı. Bu konforun karşılığında insana hizmet, koruma, dostluk, arkadaşlık sunacaktı. Oysa doğada besin, barınma ihtiyaçlarını karşılayacak kadar içgüdüsel eğitime sahip ve hiç kimseye hizmet, koruma, dostluk sunmak zorunda kalmazlar.
Evcil Hayvan Türleri
Evcil hayvan deyince akla gelen kısım dostluğu için insan kültürüne, eğitimine maruz kalmış olanlar gelmeli. Hizmet, koruma, besin kaynağı için çevremizde olan türler evcil hayvan tanımını karşılamamaktadır. Nitekim bu sebeple evcil hayvanları dostumuz olarak tanımlıyor, tanıtıyoruz. Peki evcil hayvan tanımına hangileri giriyor. Başta patili dostlarımız kediler ve köpekler geliyor. Bunu yanı sıra çeşitli kuş türleri, balık türleri, hamsterler, iguanalar, tavşan türleri, kaplumbağa türleri evcil hayvan grubuna giren türlerden bazılarıdır.
Evcil Hayvan Eğitimi
Evcil hayvan bakımındaki en önemli unsurlardan biri de eğitimdir. Aynı yaşam alanını paylaşacağımız hayvan ile güçlü ve doğru bir iletişim kurmak için onları belli bir eğitimden geçirmek gerekecek. Bu eğitim verirken profesyonel yardım alınmalı. Aksi takdirde aradaki bağ kurulmadan kopabilir. Toplu yaşamın getirisi olarak insanın medenileşmesi gibi hayvan dostlarımızda bu toplu yaşam kuralları adına bazı eğitimlere girecekler. Yeme, içme, tuvalet, insanlarla yakınlaşma gibi… Bazı hayvan dostlarımız eğitimde sınır tanımayıp kolluk kuvvetlerine yardımcı olma, gösteriler sunma gibi işlere de kalkışmıştır
Evcil Hayvanın Beslenmesi
Evcil hayvanlar doğal yaşantılarında olduğu gibi fıtratına uygun besini seçemediği için insana bağımlıdır. Bu konuda insan kendi gibi düşünmeyip hayvan dostlarımızın sorumluluğunu aldıkları gibi uzman kişilerden yardım almayı da bilmelidir. Her evcil hayvan türünün protein, mineral vitamin vb. gereksinimi birbirinden farklıdır. Bazı gıdalar hayvan dostlarımızı hasta edebilir bunun da ötesinde zehirleyebilir. Bu sebeple ihtiyaçlarını iyi öğrenmeliyiz. Onun beslenme ihtiyacını gereksinim duyduğu besinleri vererek karşılamalıyız. Yemek artıkları, çürümüş gıdalar, son kullanma tarihi geçmiş ürünler bizler gibi onların da sağlığını tehdit eder. Ev dekorasyonumuzda kullanacağımız bitkiler de yediğinde ona zarar verebilir. Bu konuda yapılacak en doğru hareket bir veteriner hekimden yardım almak olacaktır.
Evcil Hayvanın Barınma İhtiyacı
Evcil hayvan bakımındaki önemli hususlardan biri de barınmadır. Özellikle hayvan sonradan evcilleştirilmişse önemi ikiye katlanır. Çünkü onun doğasından koparıp daha kötü şartlara mahkum etmek onunla aramızdaki bağın negatif yönde ilerlemesine neden olur. Fıtratına uygun bir alan, fiziksel profiline zıt düşmeyen bir yuva bu aidiyet duygusunu kazanmada etkili olacaktır. Yemek, tuvalet, uyku, oyun gibi ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir alanı olmalı ki dışarıya ihtiyaç duymasın. Bu konun da onları iyi tanıyan birinden yardım almak akıllıca olacaktır. Bunun için de en makul seçenek veteriner hekimdir.
Evcil Hayvan Sağlığı
Evcil hayvan sağlığı canlı sağlığı olmasının yanında ortak yaşam alanındakilerin de sağlığını etkilemektedir. Yalnızca kendi sağlığıyla sınırlı bir hastalık profili yoktur. Onlarda bulunan virüs, bakteri, enfeksiyon, parazit, bulaşıcı hatalıklar çoğu zaman insan sağlığını da tehlikeye düşürür. Hem kendi sağlımızı korumak hem onların sağlığını korumak için bu konuya bilhassa dikkat edilmeli, önlemler önceden alınmalıdır. Düzenli veteriner kontrollerini aksatmamalıyız. Rutin hekim kontrollerinin yanında temizliği, aşıları, yaptırılmalıdır. Pandemiyle birlikte hayvan sahiplenme oranı artınca sahte aşı üretiminde de artış gözlemlenmiştir. Bu hususta mutlaka güvenilir kaynaklar araştırılmalı veterinerle iş birliği içinde olunmalıdır. Önemli bir hususta gezdirme, çiftleştirme gibi amaçlarla bir araya geldikleri partner/arkadaşı da tanımak faydalı olacaktır.
Evden çıkması zor olan evcil hayvan sahipleri için evde veteriner hekim bakımı uygulamaları olduğunu belirtmek gerekir.
Evcil Hayvan Temizliği
Evcil hayvan temizliğine kendimizin ve aile bireylerinin temizliğini ne kadar önemsiyorsak o kadar özen gösterilmeli. Düzenli banyolarını yaptırmalı, vücut tiplerine uygun şampuanları kullanılmalı. Tırnak kesimi gibi detaylara dikkat edilmeli. Vücut bakımı kadar mama kapları, yatak ve oyun alanlarının da temizliğine dikkat edilmeli. Şampuan, bakım ürünleri gibi bilgileri veteriner muayenesi sonucunda dostumuzun türüne göre en uygun olanı belirlenmeli.
Evcil Hayvan Üremesi/ Kısırlaştırılması
Doğada olduğu gibi evcil hayvanların da üremesi çok doğaldır. Bu konuda önceden bir karar vermek gerekir. Eğer üremesini istemiyorsak, birden fazla hayvana bakabilecek maddi ve psikolojik yeterliliğimiz yoksa biran önce onu üremesini durdurmak için hekime başvurulmalı. Evcil hayvanın üremesini istiyorsak yine onun için uygun bir eş bulmak gerekir. Uygun bir eş bulduktan sonra doğuma kadar rutin kontrollerine, beslenmesine, yürüyüşlerine dikkat edilmeli. Anne adayının vitamin takviyesine ihtiyaç varsa aksatmadan vitamin desteği sağlanmalıdır. Doğum sonrasında da takibi bırakılmamalı. Yavruların ve annenin sağlık kontrolleri, tedavileri, aşılarıyla ilgilenilmelidir.
Evcil Hayvanın Emanet Edilmesi
Evcil hayvanımız bizim için arkadaş, dost hatta bazen evlat yerine geçmektedir. Nasıl ki bazı durumlarda çocuğumuzu emanet etmek zorunda kalıyorsak bunun için de kime emanet edeceğinizi ince eleyip sık dokuyorsak hayvanımızı emanet ederken de özen gösterilmeli. Özellikle hayvan bakımını bilmeyen, bilse de merhamet duygusundan yoksun insanlara emanet edilmemeli. Bunu profesyonel iş olarak yapanlardan yardım alınabilir.
Evcil Hayvan Bakımı Verileri
Hekimlerin araştırmalarına göre 2020-2021 yıllarında evde bakım verileri sahiplenme ve satın almada ciddi oranda artış gözlenmiştir. Covid-19 getirisi olan pandemi döneminde insanların kabuğuna çekilmesine, daha fazla yalnızlaşmaya sebep olunca bir dost arayışına giren insanlar tüylü dostlarımızın bu yalnızlığa son vereceğine inanmışlardır. Bu da verilerin ciddi oranda artmasını sağlamıştır. ABD’de yapılan araştırmalar haberler bunu destekler niteliktedir. Tabi bu oran gelişmişlik düzeyine göre değişiyor. Avrupa kedi bakımında 2021 verilerine göre %42 oranında Polonya başta iken ülkemizde bu oran %5 ile sınırlıdır. Dünyada köpek bakımında yine Avrupa birinciliği koruyor. Bazı ülkeler de evcil bakıma yasalarla engel olmakta.
Evdeki hayvan dostlarımız bizi ciddiye alıp doğal yaşam alanını bıraktığına ve sürüklediğimiz her yere adapte olmaya çalıştıklarına göre insanında evcil hayvan bakımında üstüne düşeni yapması gerekir. Gerisi teferruat en önemlisi onların can taşıdığının bilincinde olmak gerekir.
Author: Teoman Güneş
Yurt dışında bir şirkette yönetici olarak çalışmaktayım. Boş zamanlarımı güzel dostlarımıza adadım.
