Bukalemunlar
Sürüngenler sınıfı Chamaeleonidae ailesinin üyesi olan bukalemunlar, renk değiştirme özellikleriyle popüler olmuş, omurgalı bir hayvan türüdür. Bukalemun kelimesi arapça “bü qalamün” kelimesinden gelmektedir. “Bü” arapça hayvan isimlerinde kullanılır. Lekamun “yutan” demektir. Eski Yunancada ise “yer aslanı” demektir. Bukalemun türleri; Peçeli, Panter, Jackson, Halı, Dört Boynuzlu, Parson, Chamaeleo, Brookesia micra, Furcifer, Calumma, Kinyongia ve bayağı bukalemunlardır. Bukalemunların dünyada yaklaşık 80 türü mevcuttur. Bukalemunların ömürleri ortalama 8 yıldır. Bulunduğu yaşam alanı yırtıcıların olduğu bir alan olduğundan bukalemunlar avcıdan çok av sınıfına girmektedir. İnsanlara zarar verene hayvanlar değillerdir. Isırma huyları yoktur sadece zarar görebilme ihtimallerine karşı refleks olarak ısırabilirler o da çok zarar verecek bir ısırık olmamaktadır.
Bukalemunların Özellikleri Nelerdir?
Bukalemunların en popüler özelliği renk değiştirmeleridir. Bunun dışında da bukalemunların özellikleri oldukça fazla ve dikkat çekici detaylar içerir. Öncelikle şunu söylemek gerekir ki; bukalemunlar oldukça farklı ve güzel kertenkelelerdendir. bu tip kertenkelelerin yüksek bir boynu ve farkını gösteren bir kafatası biçimi mevcuttur. Erkek bukalemunlarda baş kısmı çıkıntılıdır. Dişilerde ise bu özellik yoktur. Bacak boyları uzun parmakları ise bir pençe gibidir. Tarihine bakıldığında ise oldukça eski bir geçmişi olduğu gözükmektedir. Kertenkele fosilleri 26 milyon yıllıktır.
Bukalemunlar Nasıl Avlanır ve Beslenir?
Bukalemunlar da diğer birçok sürüngen gibidir ve böcek, karınca gibi canlılarla beslenirler. Günde en az 20 civarında böcek yiyebilmektedirler. 7-8 civarında orta ebatta çekirgeyi, 10 civarında da hamam böceğini rahatlıkla yerler. Eğer bu tip yiyecekler yoksa, bukalemunlara kurutulmuş karides vermek hoşlarına gidecektir. Avlanma becerileri, dilleri ve tükürükleri ile oldukça kuvvetlidir. Dillerinin uzun ve kuvvetli olması ile hızlı bir şekilde avlarını yakalayıp sarabilirler. Ayrıca tükürüklerindeki yapışkan madde oldukça sağlam olup avın kıpırdamasını engellemekte ve adeta yapışıp kalmaktadır.
Bukalemunlar Hakkında İlginç Bilgiler
Bukalemunlar, en önemli ve ilginç özellikleri olarak renk değiştirmeleri ile bilinirler. Ancak bunun yanında daha birçok şaşırtacak özelliğe de sahiptirler. Bukalemunlar hakkında ilginç bilgiler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Bukalemunların ayakları diğer sürüngenlerden farklı olarak, iki birbirinden ayrı etli kısımdan oluşur. ilk bölümde 3 parmak arkada ise 2 parmak yan yanadır. Bu özellikte ağaçlardan iyi ve dengeli durmalarını sağlamaktadır.
- Madagaskar, Orta Doğu, Hindistan ve Afrika kıtasında bulunan Bukalemun türlerinin % 44’ü yani yaklaşık 200 türü sadece Madagaskar’dadır.
- Bukalemunların ebatları çok farklı olabilmektedir. Bilinen en büyük bukalemun 69 cm, en küçüğü ise 14 mm boyundadır.
- Teknik olarak renk değiştirebilmelerinin nedeni ise; deri altlarında olan küçük nanokristallerin olduğu iki özel hücre olmasıdır.
- Bukalemunlar uzun ve kavrama özelliği olan kuyrukları vardır. Birçok sürüngen türünde kuyruk zarar gördüğünde kendini yeniler ancak bu özellik bukalemunlarda yoktur.
- Bukalemunların gözleri dikey olarak 90 yatay olarak ise 180 derece gibi bir hareket etme becerisine sahiptir. Gözleri aynı anda farklı yönlere bakabilmekte olup, kafası hareket etmeden bile tüm çevresini görebilecek bir göz açısına sahiptir.
- Bukalemunların en önemli özelliği renk değiştirmeleridir. Bu bilinen bir bilgidir. Peki bukalemunlar neden renk değiştirir? esas konu budur. Sanılanın aksine bukalemunlar kamufle olmak için değil de, vücut ısılarını kontrol etmek için renk değiştirirler. Açık renkleri güneş ışınlarına karşı derilerini soğuk tutması için, koyu renkleri ise soğuk havalarda ısınma yolu olarak görürler. Bir diğer renk değiştirme nedeni de duygular ve iletişimdir. potansiyel partnerlerine ya da rakip gördüklerine mesaj niteliğinde olarak renklerini değiştirebilmektedirler.
- Bukalemunların dilleri vücutlarından 2.5 kat daha uzundur ve avlarını çoğunlukla dilleri yardımıyla yakalarlar. Dilleri ekstra yapışkanlı bir dokudadır. Bu arada ebat olarak küçük olan bukalemunların dilleri büyük olanlara göre daha hızlı ve güçlüdür.
- Bukalemunlar tükürüklerinin gücü ile de tanınırlar. Bir insan tükürüğüne kıyasla 400 kat daha yapışkanlık özelliğine sahiptir.
- Çok ağır hareket ederler hatta bir dalda çok uzun süre kıpırdamadan durabilirler.
- Nadir görülen Parson bukalemunlarının yavrularının yumurtadan çıkış süresi 2 yıl civarındadır.
- Bukalemunlar durgun değil de akarsuyu daha çok severler.
- Bukalemunların en ilginç özellikleri listesinin son maddesi olarakta; bukalemunlar oldukça garip bir yürüme tarzına sahiptirler. İleri geri anlamsız bir yürüme şekilleri vardır.
Author: Teoman Güneş
Yurt dışında bir şirkette yönetici olarak çalışmaktayım. Boş zamanlarımı güzel dostlarımıza adadım.
