Evde Evcil Hayvan Besleme Hukuku

Ulusal ve yerel hukuk kanunlarının tümünde evde evcil hayvan besleme hukuku hakkında yönergeler mevcuttur. Tüm hayvanlar, hijyenik ve uygun koşullar altında gerek evde, gerekse sokakta yaşama hakkına sahiptirler. Söz konusu hukuk kuralları çerçevesinde hiçbir hayvan evinden atılamaz, uzaklaştırılamaz, darp edilemez ve öldürülemez. Yasaklar çerçevesinde belirlenen bu hal ve hareketler gerçekleştirildiği takdirde söz konusu zulüm yapan kişi veya kişilere 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununca gerekli yaptırımlar uygulanmaktadır.

Evde Hayvan Beslemek

3. maddesinde açıkça belirtilen Hayvan Hakları Hukuku uyarınca insanlar tarafından evine alınmış, eğitilmiş ve kültüre dâhil edilmiş hayvanlar ‘ evcil hayvan ‘ olarak adlandırılmaktadır. Bir hayvanı sahiplenmek ve bakımını üstlenerek, onu evcil hayvan statüsüne getiren kişilerin, uygulaması gereken hayvana karşı bazı sorumluluklar mevcuttur. Bu anlamda evinde hayvan bulunduranın sorumluluğu şu şekilde açıklanabilir;

• Hayvanın barınmasını sağlamak,

• Hayvanın türüne ve üreme yöntemine göre uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek,

• Hayvanın sağlığına dikkat etmek,

• İnsan, hayvan ve çevre açısından gereken tüm önlemleri almak veya alınmasını sağlamak,

Hayvan sahipleri yukarıda bahsi geçen sorumlulukları uygulamadığı takdirde, hayvana karşı olan sorumlulukları Hayvan Hakları yasası çerçevesinde, diğer insanlara ve çevreye olan sorumlulukları ise Sulh ve Ceza kanununa göre değerlendirilmektedir.

Evcil Hayvan Sahiplerinin Yasal Hakları

Evcil hayvan sahipleri, bir hayvanı sahiplendikleri esnada oluşan kendi haklarından ve hayvanın haklarından haberdar olur ise, ileri tarihli oluşabilecek sorunlara karşı kendini ve evcil hayvanını koruyabilir hale gelmektedir. Bununla birlikte evcil hayvan sahibi müstakil evinde yaşamıyor bir apartman dairesinde veya kiracı veya yine apartman dâhilinde bir ev sahibi ise bahsedilen yerlerde evcil hayvan beslenebilmesi için apartman yönetim planı incelenmelidir.

Söz konusu planda evcil hayvan beslenemeyeceğine veya barındırılamayacağına dair bir yasak yer almıyor ise, evde evcil hayvan besleme hukukuna göre bir sorun teşkil etmemektedir. Ne belediye ne de bakanlık, eve girmek sureti ile evcil hayvanı evinden uzaklaştıramaz ve tahliye edemez. Fakat apartman yönetim planında söz konusu engeller var ise de, bir şikâyet kapsamında hayvanın tahliye edilmesine karşılık olarak yapılabilecek bir atak kanunlarca bulunmamaktadır.

Evde Evcil Hayvan Besleme Hukuku

Hayvanlara Karşı İşlenen Suçlar

14 Temmuz 2021 tarihinde 31541 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan düzenlemelere göre hayvanlara karşı işlenen suçlar kapsamına alınan eylemler şu şekilde belirtilmiştir;

1. Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek,

2. Hayvan bakımı eğitimi almamış kişilerce ev hayvanı satmak,

3. Ev hayvanlarını on altı yaşından küçüklere satmak.

4.  Hayvanların kesin olarak öldüğü anlaşılmadan, vücutlarına tedavi maksatlı olmayan müdahalelerde bulunmak.

5. Hayvanlara cinsel saldırıda bulunmak veya tecavüz etmek,

6. Bakanlıkça belirlenen tehlike arz eden hayvanları üretmek, sahiplenmek, sahiplendirmek, barındırmak, beslemek, takas etmek, sergilemek, hediye etmek ve bunların ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapmak,

7. Hayvanlara işkence yapmak ve acımasız ve zalimce muamelede bulunmak,

8. Ev hayvanını terk etmek.

Kanunlar çerçevesinde belirlenen bu eylemlerin hepsi yasaklanmış ve yapıldığı takdirde suç hükmünde değerlendirilerek cezaya tabi tutulacak eylemlerdir. Yapılan her eylem için belirlenen çeşitli cezalar bulunmaktadır. Söz konusu suçlar gerçekleştirildiği takdirde Sulh ve Ceza Mahkemeleri kapsamında para cezasından başlayarak, hapis cezasına kadar gidebilen ağır yaptırımları bulunmaktadır. Kanunlara göre hayvanlar özgürdür ve insanlar gibi hak sahipleridir.

Site ve Apartmanların Bahçesinde Hayvan Beslemek

Günümüzde en çok merak edilen ve tartışılan konulardan biri olarak apartmanlarda hayvan beslemek karşımıza çıkmaktadır. Hayvan severlerin artması ile birlikte apartmanlarda birçok kişi komşusu ile kavga etmekte, söz konusu olaylar dava aracılığı ile mahkemelere taşınmaktadır. Bu bağlamda Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Hayvanları Koruma Kanunu uyarınca sokaklar, parklar, site ve apartman bahçeleri sokak hayvanlarının yaşam alanı olarak belirtilmiştir. Bu demek oluyor ki hayvan sever kişiler evlerinin köşelerinde mama ve su bırakabilirler ve bu bir suç sayılmamak ile birlikte bunlara engel olunması suç kategorisinde sayılabilmektedir.

Sokakta yaşayan ve sokak sakinleri tarafından tehlike oluşturmayan her türlü sokak hayvanı, özgürce yaşama ve beslenme hakkına sahiptir. Bu anlamda hayvanlara yemek ve su vererek sokaklarda yaşamlarını idame ettirmelerine yardımcı olan insanlar için bazı kişiler kötü niyetli tehditlerde bulunmakta ve hayvanlara zarar vermektedirler. Bu kapsamda tehditlere maruz kalan kişilerin başvurması gereken merciler avukat yardımı ile şuralardır;

• Sahipli veya sahipsiz herhangi bir hayvana suç kapsamında sayılan zararlardan biri uygulandığı takdirde Valiliklere, Orman ve Su İşleri Müdürlüklerine, Mahkemelere ve Savcılıklara araştırma veya suç duyurusu talebinde bulunabilmektedir.

Site ve Apartmanlarda Evcil Hayvan Beslemek

Site ve apartmanların içerinde kendi mülkü dâhilinde evcil hayvan besleyen bazı kişiler, komşuları tarafından rahatsız olarak evden tahliye edilmesi beklenmektedir. Bu durumda öncelikle kişilerin, Apartman Yönetim Planını incelemesi gerekmektedir. Söz konusu planda evcil hayvan beslenemeyeceğine dair bir açıklama var ise, tahliye söz konusu olmaktadır. Fakat bu tahliye işlemi, tahliye davası açıldığı ve söz konusu durum incelendiği takdirde gerçekleştirilebilmektedir. Yani mahkemelerce çıkarılan kararlar haricinde Genel Kurul veya Yönetim Kurulu tarafından kişi veya hayvan tahliye edilememektedir.

Türk Hukukunda Hayvanları Koruma Kanunu

2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanununca işlenen suçlar kabahat olarak adlandırılmıştır. Kabahat olarak adlandırılan eylemlerin ise yaptırımları para cezasından öteye gitmemektedir. Bu nedenle 14 Temmuz 2021 tarihinde bu kanunun bazı maddelerinde değişikliğe gidilmiş ve sonuç olarak yapılan eylemler suç olarak adlandırılmak sureti ile ceza olarak hapis cezası da belirlenebilir hale gelmiştir. Bu bağlamda evde evcil hayvan besleme hukukuna göre de evcil hayvanlar ve sokak hayvanlarına karşı işlenen her türlü suç öncesinde ‘ mal ‘ olarak nitelendirilen hayvanların artık ‘ can ‘ olarak değerlendirilmesini mümkün kılmıştır.

5199 Sayılı Kanun Düzenlemeleri

14 Temmuz 2021 yılında Resmi Gazetede yayınlanan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununda yapılan değişiklikler şu şekilde özetlenebilir;

• Madde 3 ‘ te yer alan bazı ifadeler, başka terimlerle ifade edilmiştir. Bu kapsamda ‘ ev ve süs hayvanı ‘ kavramı ‘ ev hayvanı ‘ kavramına, ‘özel zevk’ kavramı ‘özel ilgi’ kavramına, ilgili bakanlık olarak Çevre ve Orman Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığına ek olarak rehabilitasyon yöntemleri de eklenmiştir.

• Madde 5 kapsamında süs hayvanı ifadesi ve bazı ifadeler bu maddeden çıkarılmıştır. Süs hayvanı yerine ev hayvanı ibaresi kullanılmıştır. Bunun dışında sadece bahçe ve ev kapsamında bulunan hayvanlar için değil ticari amaç güdülmeksizin beslenen tüm hayvanların haczi yasaklanmıştır.

• Madde 6 uyarınca ise hayvan bakım evleri ve Tarım Orman Bakanlığında bu konuda çalışan personellerin niteliğini açıklamak adına yeni ifadeler sunulmuştur.

• Diğer maddelerde yapılan değişikler de genel anlamda, süs hayvanı ibaresinin çıkarılması ile birlikte, yasaklı ırkların üretiminin yasaklanması, petshoplarda kedi ve köpek satışının yasaklanması kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında yapılan yeni düzenlemeler ile birlikte evde evcil hayvan besleme hukuku kapsamında hayvanları korumak ve mağduriyet yaşanmaması adına önemli adımlar atılmıştır.

Author: Teoman Güneş

Yurt dışında bir şirkette yönetici olarak çalışmaktayım. Boş zamanlarımı güzel dostlarımıza adadım.